Îroj

21'ê Reşemî

21’ê Reşemî

Di sala 1848’an û di rojekî wekê îroyê de Karl Marx pirtûka xwe ya bi navê Manîfestoya Komînîstî da weşandin.

Manîfestoya Komûnîstî

Manîfestoya Komûnîstî (Elmanî: Das Manifest der Kommunistischen Partei an jî tenê Das Kommunistische Manifest) ew manîfestoya ko ji hêla Karl Marx û Friedrich Engels di sala 1847an de li Londonê bi daxwaza yekîtîya Komunîstan re hatibû nivisîn. Ew di 1848an di dema Şoreşa Şibatê de li London û Fransayê dema Şoreşê Adarê jî li welatên din belav bû.

Çapa Pêşin û Çapên bi Zimanên din

Bingehên program û lênêrîna jiyanêyê Marx û Engelsê ko paşê bi gelemperî wek Marksîzm hat zanîn di vê manîfestoyê de hatibû rave kirin. Di rûpela destpêkê manîfestoyê de navê Marx û Engels tev şûn digirin. Lê di 1883an de di pêşgota çapa Elmanî de Engels wiha dinivise: “Fikrên bingehên ko di manîfesto de serwer ditînî… bitenê û bitûnî eyda Marx in.”

Çapa Manîfestoya pêşinê ko bi rengekî keska tîr, di 1848an li Londonê hatibû çap kirin. Ew çapa bi zimanê Elmanî bû. Wergera wêyê Îngîlîzî ji hêla Helen MacFarlane di 1850an de hat kirin. Ew navbera 1872an de heta 1893an bi pêşgotinên cida yên ko hin zimanên din hat çap kirin: Di 1871an de bi fikrên Marx û Engelsên li ser Komûna Parîs, Di 1882an de bi pêşgotinekê ji nû ve bi Rûsî, bi Marx di 1883an de mir re jî, 1890an de bi pêşgotinên Engels Elmanî, 1892an de bi zimanê polonî, 1893an de jî bi îtalyanî hat çap kirin.

Manîfesto bi peyvên ko komûnîzmê dişibîne şevreşkekê dest pê dike „Şevreşkek li Ewropayê digerê –Şevreşka Komunîzmê. Hêzên Ewropayê kevin bo ko vê şevreşkê def bikin hevlabendîyekê pîroz pêkanîn: Papa û çar, Metternich û Guizot, redîkalên Fransî û ajanên polîsê Elmanê…” Ew bi bangê navdar jî xelas dibe: „Prolêterên hemû welatan, yekbin!“.

Ew manîfestoya 30 rûpelan ji çar beşan pêk tê.

Beşa duyem: Proletar û Komunîst

Gorî Marx Komûnîst Partî ne li hembera tu partîyên karkeran e. Gorî Marx û Engels Komûnîst bo ra kirina milkên şexsî têkoşînê dikine. Dîsa gorî Manîfestoyê Komûnîstan tu welat tune ne û hemû komûnîst di çîna proleterê de ne.

Beşa sêyem: Lîteratûra Komûnîzm û sosyalîzm

Di vê beşê de Marx û Engels beşên Komûnîzm û Sosyalîzm û merhaleyên wan salix didin.

Beşa çaram: Şûna Komûnîst Partî di li hembera Partîyên hember de

Di vê beşê de Marx û Engels li hin welatên dijên tevgerên komûnîstan û rewşê wan salix didin.

Back to top button