Kultur

Gundek Kurda ji berî 20 hezar sal hate keşifkirin..!

Gundekî Kurd ê bin erdê ku dîroka wî vedigere serdema berî Tofanê, bi qasî bîst hezar sal berê, hat keşifkirin. Arkeologan piştrast kirin ku gundê Kurd di şikeftekê de li Çiyayên Zagrosê, li rojavayê Îranê (Rojhilatê Kurdistanê) hatiye avakirin. Arkeologek bawer dike ku gund ji ber hewaya dijwar a erdê û germahiyên pir bilind, di bin erdê de hatiye avakirin.

Ev yek gelê Kurd neçar kir ku di bin erdê de bijîn da ku ji germahiyên kujer birevin. Baxçeyên ku ji vebûnek li banê şikeftê tîrêjên rojê dikişandin hebûn, û kaniyek avê hebû ku niştecih û nebatên di hundurê şikeftê de jê av vedixwarin. Zanyaran diyar kirin ku bajar pir pêşkeftî bû, û şikeft bi karanîna makîneyên pir sofîstîke hatiye mezin kirin. Wan hin avahî di nav keviran de kolandin, hinên din jî ji kevirên ku ji dîwaran hatine birîn hatine çêkirin.

Lêkolînerê arkeolojîk Karxan got ku keşifkirina vî gundî xezîneyek bêhempa ya Kurdî ye, ku asta pêşkeftina şaristaniya kevnar a Kurdî nîşan dide. Di derbarê nivîsên Kurdî yên di hundurê şikeftê de, wan di nav zanyaran de gelek nîqaş derxistiye holê, ji ber ku nivîs li du beşan dabeş dibe: Hiyeroglîfîk û wêneyî. Beşa din jî rastnivîs e, ku nîşan dide ku gund demek pir dirêj lê hatiye niştecîkirin heta ku germahiya li ser rûyê erdê daket û nêzîkî rewşa normal bû. Piştî vê yekê, gund hatiye terikandin.

Nivîsandina rastnivîs ji nivîsandina Kurdî ya nûjen pir cuda ye, ku nîşan dide ku Kurd bi hezaran salan di rewşek pêşkeftinek mezin û berdewam de ne. Arkeolog Korî Misik got ku tîpên Kurdî careke din îspat dikin ku tîpa Erebî ji zimanê Kurdî hatiye wergirtin, her çend di nivîsandinê de cûdahiyek piçûk hebe jî. Ev yek ji hêla lêkolînerê arkeolojîk Dîno Şaro ve jî hate piştrast kirin, û wî got ku piraniya zimanên Rojhilatî ji zimanê Kurdî hatine wergirtin. Ev yek bi dişibihiya mezin a di navbera zimanê Quranê berî xalbendîkirinê û nivîsandina Kurdî de jî tê piştrast kirin. Zanyar bawer dikin ku dibe ku gundên din ên Kurdî ji heman serdemê hebûne, û lêkolîn hîn jî berdewam dikin. Zanyar Seko Bisan got ku her roj em şaristaniyek nû ya Kurdî vedibînin ku cîhanê matmayî dike, û Profesor Girî Karan jî heman tişt piştrast kir

Back to top button