Divê her kurdek ji bo referandumê bibe arîkar

Divê Her Kurdek Ji Rêferandûma Serxwebûnê re Bibe Alîkar. Mafê Kesî û Tu Dewletan Tune ye Ku Li Dijî Rêferandûmê Derkevin… Îbrahîm GUÇLU ( [email protected] ) Kurdistan welatekî xweş û şêrîn e. Li Kurdistanê çar demsal bi hev re tejiyandin. Loma jî însanên Kurdistanê jî gelek şêrin û dilgeş in. Di van rojêndawî de Kurdistan xweştir û şêrîntir e.. Lewra li Dewleta Federe yaKurdistanê, biryara rêferandûma serxwebûna Kurdistanê hat dayîn.Piştî ku Dewleta Federe ya Kurdistanê ava bû, di şûura miletê kurd degûhertınek gelek esasî pêk hat. Dikarim bibêjim ku miletekî nû yê kurdqewimî.Bi biryara rêferandûma serxwebûna Kurdistanê jî, ji bona dewletbûnaKurdistanê geşbûn û encam qewimandin. Di nav kurdan de şûûrek û rûhekînû yê hevbeş derketiye holê.Bila rêferandûma serxwebûna Kurdistanê, li miletê me û mirovatiye pîroz be.Ez di baweriyê de me ku ji rêfêrandûmê encamekî xêrê û dewletbûnaKurdistanê wê derkeve.*****Wek tê zanîn, her milet xwediyê maf e ku qedere xwe bi metoda xwe tespîtbike. Gelek miletan qedera xwe bi çek, gelek miletan jî qedera xwe bi rêyaaşitî û demokratîk tespît û tayîn kir. Bûn xwediyê dewlet.Li Başûrê Kurdistanê jî miletê me ji bona ku qedera xwe tayîn bike û liKurdistanê serwer/desthilatdar be, demeke dirêj şerê çekdarî meşandin. Disala 1970yî de encama şerê çekdarî, qedere xwe tayîn û tespît kir û diçerçewaya hukmî zatî / otonomiyê de bu serwer û desthilatdar.Hezar mixabin di sala 1975an de encama şerekî bê edalet û bê wîcdanîOtonomiya Kurdistanê hat ruxandin. Miletê kurd di bin pêşengiya GiyadeMûwaqqet ya PDKê di 26ê Gulana 1976an de dîsa dest bi Şoreşa Milî kir.Şoreşa Milî ya Gulanê, piştî Şerê Kendavê encam da. Kurd dîsa li beşekîwelatê xwe bûn desthilatdar.Di sala 1992an de jî miletê me, li Kurdistranê yekalî û yekteref dewletafederal ya Iraqê pejirandin. Gor dewleta federal jî li Kurdistanê tevgeriyan.Meclîsa xwe û hikûmeta xwe ava kirin. Kurdistan jî înşa kirin. Demokrasî jîwek rejimê pejirandin.Dema ku 2003an de Rejîma Baasê ya Dîktator ji aliyê Emerîkayê û hevkarênwan yên rojava de hat rûxandin, miletê kurd ji bona dewleta federal bi her awayî amade bûn.Ez dikarim bibêjim ku kurt, ji bona dewleta serbixwe jî amade bûn. Lewradewleta Iraqê têk çûbû. Leşker û burokrasî nebû. Hemû dezgehên dewletêbêfonksîyon bûn. Lê dîsa jî kurdan dewletbûna xwe îlan nekirin. Xwestin bimileteê ereb û kêm neteweyên Iraqê re qedera xwe bi awaytekî azad ûdemokratîk tespît û tayîn bikin.Encama vê helwestê, makezagoneke mişterek ya dewleta federal hat amadekirin. Ji bona ku bê pejirandin, biryar hat girtin ku rêferandûm bê lidarxistin.Di sala 2005an de rêferandûm hat li dar xistin. Encama rêferandûmê “erê”derket.Di makezagonê de qedera Kerkûkê û gelek herêmên Kurdistanê birefêrandûmeke taybet re hat girêdan. Hezar mixabin ev refêrandûma heta îrojî nehatiye li dar xistin.Rêfêrandûma dewleta sertbixwe dê vê pirsê jî çareser bike.Gor makezagonê diviya bû ku dewleta federal ava bibe. Ji bona vê jî diviyabû ku herêma, an jî li welatên ereben jî sîstema federe ava bibe. Lê erebeev yeka nekirin. Ew jî bû sedem ku ereb xwe xwediyê hemû dewletê bibînin.Bîrkirin ku dewleta federal, dewleteke mişeterek, dewleta kurd û ereban,dewletek ne neteweyî, ne îdolojîk û ne jî olî û sinifî ye.Loma jî piştî demekê derket holê ku dewleta federal nameşê. Divê ku ji bonadewletê modelek bê dîtin. Pêşniyara kurdan û taybetî jî ya Serokê Kurdistanêew bû ku ji bona ereb û kurdan dewleta konfederal, ji bona kurdandewleteke serbixwe ava bibe.Vê xebatê demeke dirêj domand. Diviya bû ku refêrandûm ji bonaserxwebûnê bê li dar xistin. Sedemên hûndir û yên derva bûn sedem kubiryara refêrandûmê dereng bike.Di encamê de GORAN û Komelaya Îslamî ya Kurdistanê ne di nav de hemûpartî û rêxistinên di parlamentoyê de û li derveyî parlamentoyê biryararêfêrandûmê girtin ku  di 25ê îlona 2017an de bê li dar xistinEv biryara rêfêrandûmê di derbarê dewleta serbixwe ya Kurdistanê de, gelekgirîng û dîrokî ye. Biryareke dîrokî û pîroz e.Biryara rêfêrandûmê li hemû beşên Kurdistanê û kurdên dinyayê kêfxweş kir.Kurdan bi xurtî piştgiriya xwe nîşan dan û ev piştgiriya dom dike..Lê beşek partî û dezgehên kurdan (Goran, Komela Îslamî ya Kurdistanê,PKK/PYDê) dijitî ji rêfêrandûma serxwebûna Kurdistanê re nîşan didin. Evhelwesta şaş û ne milî dê pêşerojê de ji bona wan rûpeleke tarî û şermezarîderxe holê. Loma divê dev ji ew helwesta xwe ya ne milî berdin.*****Kurdan di sala 2005an de bi rêfêrandûmê qedera xwe di konsepta dewletafederal de tayîn û tespît kirin. Nûha jî dîsa dixwazin ku qedera xwe birêfêrandûmê tespît bikin.Lê  ereb û hikûmeta navendî diyar dikin ku biryara rêfêrandûmê li dijîmakezagonê ye; ew ne rast e.Lewra di dewletê federal de dema ku herême federe û miletekî xwest veqete,her dem dikare veqete. Li Yekîtiya Sovyetan, li Çekoslocvakyayê, liYûgoslavyayê ev yêka bû.Dema ku makezagona federal û reşnivîsa makjezagona Kurdistanê baş bêxwendin û şirove kirin, gelek bi hêsanî tê dîtin ku yekîtî bir îradeya terefançewa çê dibe, wûsa jî dikare ji holê rabe.Mafê tu kesî û dewletan (Tirkiye, Îranê, Iraqê, Sûriyeyê û dewletên din)) tuneye ku li dijî rêfêrandûma dewleta serbixwe ya Kurdistanê derkevin.Peymana Neteweyên Yekbûyî, Pîvanên Wîlson, Peymanên Navneteweyî yên diderbarê mafên miletan û kêmneteweyan de, maf dide kurdan ku kurd wekmilet qedere xwe bi rêfêrandûmê tayîn û tespît bike .Loma jî Neteweya Yekbûyî piştgiriya rêferênadûma Kurdistanê dike. Dewletêndemokrat yên rojava, Emerîka piştgiriya rêferandûmê dike.Amed, 12. 06. 2017