Derket holê ku Dinya avê dikşîne nava xwe

Zanyarên Amerîkî keşfek zanistî û sosret kirin û dan zanîn ku ava okyanûs û deryayan hêdî hêdî ji rûyê erdê dadikeve hindurê dinyayê.

Ji Zanîngeha Arizona, Dr. Dan Shim û hevkarên wî tesbît kirin ku şilî ji lewheyên tektonîk daketiye û piştî rêwîtiya 2 hezar û 900 kîlometroyî gihîştiye navenda gerstêrka dinyayê.  Hat diyarkirin ku ev pêvajoyek pir hêdî bi milyaran sal e didome.

Li gor vedîtinên ku di kovara Nature Geoscience de hatine weşandin, rijandina navborî pêvajoyên kîmyewî yên di navbera metala hilandî ya li navika derve û mantoyê de dest pê kiriye, û rûxeyek nû çêkiriye.

Tê gotin ku ev qatman xwe gihandiye qalindiya “çend sed kîlometran”, lêbelê, dema ku dor tê ser tebeqeyên hundurîn ên Cîhanê, ku gelek kîlometre kûr dibin, ev tebeqe bi rastî “tenik” dimîne.

Li gor Dr. Shim, berê dihat bawer kirin ku pevguherîna maddeyê di navbera navika erdê û mantoyê de pir piçûktir e û ezmûnên wan yên tansiyona bilind a vê dawiyê çîrokek cuda derdixin hole û got: “Me dît ku gava av digihîje sînorê naverok-mantoyê, ew bi siliconê re reaksiyonê dike û silica çê dike”.

Li ser bingeha van tesbîtan, erdnas digihêjin wê bahweriyê ku di navbera her du tebeqan de pevguherîna madî ya girîng heye.

Di daxuyaniya çapemeniya Zanîngeha Dewletê ya Arizona de ev daxuyanî hat dayîn: “Vê dîtinê têgihiştina me ya pêvajoyên hundurîn ên erdê çêtir kir”.