Danielle Mitterrand: Peywendî nêwan hemû gelekan şitêkî zor baş û mirovaneye

 

Be mebestî sazdanî heştemîn fêstîvalî Bedirxan le Parîs, bo ewey bitwandrê‌ pirdêkî rûnakbîrî le nêwan gelî Kurd û Frensiyekan dirust bibê‌, be pêwîst zanra serdanî Parîs bikeyn û le nêzîkewe û rûberû dîdarêk le gel xatûnêkî xoşewîstî Kurdan “Daniel Mîteran” encam bidrêt, ew xatûney ke be berdewamî dakokî le kêşey reway gelî Kurd kirduwe û bo dû carîş serdanî Kurdistanî kirduwe û le nêzîkewe agadarî meynetiyekanî gelî Kurde, le duwacarîşî le Perlemanî Kurdistan gutî: Bijî Kurdistan, boye ew serdaneman ke bîrokey fîlmêkî dokumêntariye be nawî “Danielle Mitterrand le Kurdistan” ke le rojanî 9 û 10/07/2011 le katî sazdanî heştemîn fêstîvalî Bedirxan le Parîs nimayîş bikirêt.

Boye rojî 30/03/2011 le malekey xoy wate malî Fransuwa Mitterrandî hawserî, ke Serok Komarî pêşuwî Frensa buwe, lew dîdare be amadebûnî Dr. Elî Dolemerî ke karî wergêranî le Kurdî bo Frensî û le Frensî bo Kurdî encam dayîn. Her weha Deştî Omer le Peymangay Frensî le Hewlêr, karî wergêranî le Frensiyewe kirde Kurdî, ke cêgay supasî herdû berêzane. Le pal kamêraman “Kameran Uluk” ke karî wênegirtinî bo encamdayîn, katjimêr 11î pêş nîwero geyîştîne şuwênî mebest û le layen xatû Madam Danielle Mitterrand pêşwaziyekî germ kirayîn, paş bexêrhênan û yektir nasînman pirsîman: Dekirê‌ bizanîn le keyewe Kurdtan nasî?

– Katêk Mehdî Zana le bendîxane da bû le salanî 1982 û 1983 çunke qisey be Kurdî kirdibû. Katêk çawim be Kurd kewt hawrêm Kendal Nezan ewey bo baskirdibûm ême parêzerman boy nard ke parêzerêkî Frensî bû. Bem şêweye agadarî kêşey Kurd bûm, ewe yekem dîdarim bû le sereta da le gel Kurdanî Turkiya aşna bûm. Duwatir le gel Kurdanî Iraq û Suriya û Îran, bînîm Kurdekan çon bêdeng kirabûn wek mîlletêkî bê xawen bûn.

– Le yekem serdanit bo Kurdistan le salî 1992 ke hîwa û awatî gewrey be Kurd bexşî le salî 1992 karesatêk le Helebçe rû da ke nexwazraw bû bo gelî Kurd, ewîş teqînewekey Helebçe bû, yekêk lewaney ke pasewantan bû be nawî Ebdulla Şêxanî giyanî le dest da û şehîd bû, le paş ew rudawe çendan mindal le dayîk bûn nawinran Daniel ewe be rastî xoşewîstî toye bo ewan ewane newey nuwên çon bîr lew teqînewe dekenewe?

– Ewey rû da şitêk bû le dijî min, naxwazim karî lem çeşne bo hîç kesêkî dîke rû bidat. Katêk lew sefere çume Helebçe, berêz Mam Celal Talebanî daway kird seyarekem bigorim, çunke le rojî pêşutirewe ew seyareyem labû, le rêgay Silêmanî Helebçe le çend kîlometrêk pêş geyîştinman seyareyekey ke pêştir têyîda bûm berkewt û şehîd û birîndarman da, belam her çûm bo Helebçe û êware geramewe bo Silêmanî, çume nexoşxane bo serdanî birîndarekan min pêmwabû kesukarî birîndarekan girj û turen le min, çunke min hokarî rûdaweke bûm, belam be pêçewanewe bû zor rû xoş bûn û pêşwaziyan lêkirdim, eweş way lê kirdim, ke ziyatir Kurdim xoş buwêt.

– Ey bo newey duway ew karesate ke mindalekaniyan naw nawe Daniel çî delên?

– Be rastî ewe le başî xoyane û zor supasiyan dekem, Daniel nawêkî ciwane û nawî pêxembere.

– Paş seferêkî dîke gerayewe bo Kurdistan le Perlemanî Kurdistan utarêkit pêşkeş kird le dilewe gutit “Bijî Kurdistan” ewe le çiyewe serçawey girt û ew bijî Kurdistane be rastî deng û sedayekî zor gewrey hebû le beramber ewe gelî Kurdistan ziyatir toy xoş buwê û hemû ew nakokiyaney le naw Perleman û le derewe hebûn xaw bunewe?

– Be rastî mêjuwiyekman pêkewe heye le paş enfal û kîmyabaran kirdinî Helebçe mêjuwiyekî hawbeşman heye. Le mêje Kurd denasim le duway ewey le salî 1992 hatime Kurdistan Kurdistanêkî wêran bû hewlman da çendîn layenî hikumî binêrîn bo dirustkirdinî qutabxane û pertuk û pêdawîstiyekan kitêb be zimanî Kurdî. Emane carî yekem bû, carî duwem le Kurdistan dûr kewtimewe şerî birakujî rû da, şitêkî naxoş bû duwatir xoşhalbûm be guwêbîstinî helbijardinî azadane û demokratî, zor xoşhalbûm bewe û le dilewe zor xoşhal bûm ew qiseye bikem le Perleman.

– Ême wek dezgay Bedirxan le 2000 we hewlî ême eweye bitwanîn pirdêkî runakbîrî le nêwan Kurd û gelanî dîke dirust bikeyn, pêşutir çuyîn bo Qahîre ke rojnamey Kurdî le salî 1898 derçû, duwatir le Berlîn û Washington û Atîna û Girît û Swêd û her cêgayekî tir ke Kurdiyan xoşbuwêt.. Demanewêt pirdî runakbîrî dirust bikeyn le nêwan gelî Kurd û Frensa?

– Min pêmwaye be şêweyekî giştî şitêkî zor başe pirdî peywendî nêwan hemû gelekan şitêkî mirovayetiyew huner û sînema hokarî peywendî komelayetîn û berastî peywendî komelgayî şitêkî mirovayetiye be şêwazî têgeyîştinî manay jiyan û rêz le yek girtin, zor daway lêburdin dekem lew roje da natwanim amadebim le nêw êweda çunke lew mangeda lêre nîm.

belam pîrozbayîtan lê dekem û desttan xoş bêt serkewtinêkî gewreye.

– Ayîndey Kurdistan çon debînin?

– Êwe Kurdin debê biryar le dahatuwî xotan biden, ke xotan berew cîhanî derewe bikenewe û berew xelkanî dîke ta detwanin mirovayetî berfirawaniyekî zînduwe debê destî pêwe bigirîn be taybetî jînge, le Perleman qisem le ser dahatuwî aw kirduwe, ke aw serçaweyekî siruştiye bazirganîkirdin niye, eger bigerêmewe Kurdistan le ser pirsî aw qisedekem. Ewe sudî giştiye.

– Duwayîn pirsiyar le ser rêkxirawî Frans Libertiye zor karî kirduwe, le biwarî mirovayetî êsta xerîkî projey awe bo çî bernamey stratejî xoy gorî, bo çî le mirovayetî yewe gorîtan bo aw, pêtan waye aw berberekanî newt bikat?

– Min nemgorîwe. Mafî afret û piyaw yan mafî mirov peywestin bo emane û jiyan be aw pêwîste boye programman her mirovayetiye, debê le Kurdistanîş parastinî aw reçaw bikirê û sîstemî bo dabirêjrêt. 

– Supas bo ew derfetey bo êmet rexsand? 

– Bexêr hatin û her serkewtûbin. 

 

Kurteyek le jiyannamey Danielle Mitterrand:

Danielle Mitterrand le 29î oktoberî 1924 le Firdan le dayik buwe. Xêzanî Fransuwa Mitterrand î Serok Komarî 

Frensa (1981-1985).

Dayikî Danielle Mitterrand le çalakwananî fêrge buwe we Antuwanî bawkî berêweberî qutabxane buwe. We xuşkî gewrey le çalakwananî bizavî nîştîmanî buwe

Le mindaliyewe çuwe bo qutabxaney taybetî berdewam buwe le xwêndin ta salî 1941 bekaloryosî wergirtuwe.

Şan be şanî hawserekey çalakî kirduwe û hîç karêk û hîç rudawêk ne buwete hokarî westanî le karekanîda

Le biwarî mirovayetî da we zortirîn babet û dawakanî le çwarçêwey mafî mirov û retkirdinewey tundûtîjî û regezperestî ye.

Şuwên pencey le zorbey wilatanî dunyada diyare

Le nêwaniyan da Kurdistan û Başurî Efrîqa we piştgîrî hîndoze surekanî kirduwe bo bedest hênanî mafekaniyan.

Danielle Mitterrand ewendey firmêskî bo gelanî jêrdest û çewsawe rêştuwe ewendey bo xoy nerêştuwe 

Weku ewey be dirêjayî jiyanî debînîn ke wênekanî ew dêne axawtin le çi katêk da Danielle Mitterrand le Kurdistan buwe.

Hemû ew xebatey kirduwiye bo Kurdistan way lew xanime kird ke be dayik û dilsozî Kurd û Kurdistan binasrê

Le her şarêk nawî xoy û hawsere berêzekey kirawin be nawî şeqamêkî giştî û ciwan bo ewey herdem le naw naxî şarekanî Kurdistan be zînduwî bimêninewe 

Sereray emeş kirdinewey qutabxaney nêwdewletî Danielle Mitterrand le Hewlêr amajey xebatî ew xanimeye le Kurdistan hîwadarîn her qutabiyekî ew qutabxaneye nimuneyekî xatû Danielle Mitterrand bin

Xatû Daniel êsta temenî 87 sale û le Frensa nîştecê ye.

 

 

Dîdar: Bedirxan – Parîs