ŞAŞIYA WERGERANDINA TERMAN
Zagoneke taybetî di wergerandina terman de heye ku wek peyv nayên wergerandin, lê eynî wateya wan dîsa wek term têne gotin.
Zeynelabidîn Zinar
Îro li Tirkiyê, em bixwazin û nexwazin, devoka Stenbolê ji dewletê re bûye zimanê fermî. Di wî zimanî de çendî ku bi hezaran peyv û termên ji Çanda Kurdî hene jî, lê ew gotinên ku li gor qalibê tirkî hatine gotin, em nikarin têxin qalibê gotinên kurdî.
Îro biraderê me, herweha xwediyê du bawernameyên zanîngehê Evdirehman Aydogdu yê ku niha rêncbertî dike, wateya vê terma ”tirkî” ji min pirsiye:
”Kurdiya ´Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu”?.
Di vê ”terma tirkî” de, sê peyvên bingehîn ên kurdî hene:
NE, PERHIZ û TURŞU:
NE/NA, peyveke neyênî ye ku bi hezarê caran di kurdî de tê dîtin:
. ”NE ji van im, NE ji wan in, PARÊZvanê bosan im.”
. ”Ez NE ez im, kevnerez im, bax û bostanê min tu yî” û gwd.
PERHIZ, ji ”parêz”a kurdî ye:
Peyvên weke ”Parêz, parêzvan, biparêze, pereztin/perestin” û gwd.
TURŞU, guhartina ji peyva TIRŞ/TIRŞÎNê ye:
Tirşîna keleman.
Tirşiya simaqê.
Hevîrtirş
Hevîrê tirş û gwd.
Zagoneke taybetî di wergerandina terman de heye ku wek peyv nayên wergerandin, lê eynî wateya wan dîsa wek term têne gotin. Çend mînak ji termên kurdî û yên tirkî:
Bi kurdî weha hatiye gotin: ”Bi kevirekî du qûç daxistin.”
Bi tirkî weha hatiye gotin: ”Bir taşla iki kuş vurdu” (Yani bi kevirekî du çivîk kuştin).
Bi kurdî weha hatiye gotin: ”Eger diz ji malê be, ga di kulekê re derdixe.”
Bi tirkî jî eynî tercumeya kurdî weha hatiye gotin: ”Hirsiz evden ise, okuzu bacadan çikarir” (Eger diz ji malê be, ga di kulekê re derdixe.)
Em vegerin ser pirsa nivîskarê xwe yê ciwan:
”Kurdiya ´Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu” dikarim çend mînakên kurdî bidim:
. ”Madem rojî nagirî, çima paşîv dixwî?” Çîroka vê gotinê heye.
. ”Kumê Hûtik, dide serê Nûtik.”
. ”Derbekê li nal dixe, derbekê li bizmar dixe.”
. ”Dewxwestin kodik li pişt qûnê çênabe.”
. ”Dilê wî di tirşikekê de heye, lê eşkere nake.”
. ”Mêr be, çê be, gotina xwe jî eşkere bêje.” û gwd.
Eynî wateya vê terma tirkî, termeke kurdî ya mustehcen jî heye ku gundiyên Kurdistanê bi kar tînin:
. ”Ev çi qûnektî ye, tu dikî?”
Hêvîdar im ku hin termên kurdî yên dî jî hebin û biraderên me binivîsin, da ew ji mirinê rizgar bibin.
Silav û rêz, her şad û serkeftî bin…
19/ 02/ 2022
