Cîgira Alîkara Wezîrê Derve yê Amerîka bo karûbarên Iraq û Îranê Jennifer Gavito ragihand: “Derengxistina pêkanîna hikûmeta Iraqê, astengî li pêşiya pêşxistina peywendiyên stratejîk di navbera Amerîka û Iraqê de çêkiriye. Washingtonê bang li hemû aliyan kir ku proseya avakirina hikûmeta nû bilezînin. Herwaha got, di serdana xwe ya vê dawiyê ya Hewlêrê de, bi Serok û Serokwezîrê Herêma Kurdistanê re civiya û tekez li ser yekrêziya aliyên Kurdistanî di proseya pêkanîna hikûmetê de kir.
Cîgira Alîkara Wezîrê Derve yê Amerîka bo karûbarên Iraq û Îranê Jennifer Gavito her wiha hişyarî dide ku nebûna hikûmeteke aktîf dê bibe sedema bêîstîqrar û ne aramiyê li Iraqê û herwiha bêbaweriya civaka navdewletî û gelê Iraqê bi pirosesa siyasî ya wî welatî.
Cîgira Alîkara Wezîrê Derve yê Amerîka bo karûbarên Iraq û Îranê Jennifer Gavito îro Înê di konferanseke rojnamevanî de di derbarê Iraq û Herêma Kurdistanê de behsa çend xalên giring kir:
- Amerîka pabend e ku alîkariya Iraqê bike ku demokrasî û serweriya wê bihêz bike.
- Dem hatiye ku serkirdeyên Iraqê hikûmetê ava bikin.
- Amerîka bi dilxwazî dixwaze bi vê hikûmeta nû re bixebite.
- Paşkevtina pêkanîna hukûmetê astengan li ber pêşkevtina peywendîyên duqolîyên navbera Amerîka û Iraqê di hemû waran de çê dike.
- Derengxistina avakirina hikûmetê dê rê li ber serkirdeyên Îraqî digire ku pirsgirêkên sereke çareser bikin û xizmetên sereke pêşkêş bikin.
- Nebûna hikûmeteke aktîf dikare bibe sedema nearamî û metirsiyê li ser asayîşa civaka navdewletî û gelê Iraqê.
- Amerîka Iraqeke bihêz, yekgirtî, berxwedêr û serwer dixwaze, em ê di vê gerê de li gel Iraqê bin da ku şîret, alîkarî û piştgirî bidin wan, ji ber ku her tim dostên me bi gelê Iraqê re hene; bi hemû gelên Iraqê re, bi gelê Herêma Kurdistana Iraqê re jî heval bin ku serkeftin û bextewar bin.
- Peyama berdewam a Waşîngtonê ji bo berpirsên Iraqê ew e ku Amerîka ti gavekê li ser wê yekê nake ku kî beşdarî pêkanîna hikûmetê bibe.
- Avakirina hikûmeta nû ji bo çareserkirina rewşa penaberan û cîbicîkirina rêkeftina Şingalê giring e.
- Washington di wê baweriyê de ye ku rêkeftina demdirêj a di navbera hikûmeta federal a Iraqê û hikûmeta Herêma Kurdistanê de baştirîn rê ye ji bo çareserkirina rewşê bi taybetî ji bo Şingalê.
- Amerîka piştevaniya rêkeftina Şingalê dike, lê cîbicîkirina wê yekê cihê dilgiraniyê ye, herwiha pirsgirêkên ewlehî û rêveberiyê jî hene ku hîn rêyeke dûr û dirêj li pêşiya wan heye.
- Waşîngton pabend e bi “başbûna gelê Kurd di çarçoveya Iraqeke bihêz û serwer de”
- Girîng e hikûmeta Iraqê û Hikûmeta Herêma Kurdistanê li ser çareseriya pirsgirêka petrolê ku ji aliyê her du aliyan ve tê qebûlkirin, nîqaş bikin.
Cîgira Alîkara Wezîrê Derve bo Karûbarên Iraq û Îranê Jennifer Gavito:
Cîgira Alîkara Wezîrê Derve yê Amerîka bo karûbarên Iraq û Îranê Jennifer Gavito îro Înê di civîneke rojnamevaniyê de ragihand, meha borî serdana Iraq û Herêma Kurdistanê kiribû û ligel berpirsên Bexda û Hewlêrê civiyabû.
Jennifer Gavito got “Hevkariya stratejîk di navbera Îraq û Amerîkayê de ji bo Washingtonê girîng e û Amerîka pêdagiriyeke demdirêj bi Îraq û deverê re heye.”
Herwiha Gavito diyar kir ku Amerîka pêbend e bi alîkariya Iraqê bo derbaskirina pirsgirêkên aborî û got “Em jî pabend in ku alîkariya Iraqê bikin ku demokrasî û serweriya xwe bihêz bike.”
Jennifer Gavito tekez kir ku hilbijartinên Cotmehê derfeteke girîng bû ji Iraqiyan re ku “bi xwe biryara paşeroja xwe bidin û hikûmetê hilbijêrin” da ku alîkariya wan bike ji bo derbaskirina qeyrana aborî û astengiyan.
Li aliyê din Gavito ragihand “Niha piştî ku Iraqî dengên xwe li ser sindoqên dengdanê bi kar anîne, dem hatiye ku serkirdeyên Iraqê hikûmetê ava bikin. Amerîka pabend e ku bi hikûmeta nû re li ser mijarên girîng ên hevbeş kar bike, ji wan aramî û serweriya Iraqê, zêdekirina potansiyela aborî ji bo hemû Iraqiyan, şerê li dijî gendeliyê, parastina mafên mirovan, serxwebûna enerjiyê, avhewa û hwd.”
Rayedara Wezareta Karên Derve got, “Ev derengmayîna avakirina hikûmetê, li pêşiya pêşvebirina têkiliyên me yên dualî yên li hemû sektoran, ji aliyê ewlekarî, aborî, çand û perwerdeyê, hawirdor, tenduristî û hîn bêhtir astengiyan derdixîne holê.”
Li gorî Gavito “Ya herî girîng jî, nepêkanîna hikûmeta nû ya Iraqê,rê li ber çareserkirina pirsgirêkên girîng û pêşkêşkirina xizmetên bingehîn ji bo gelê Iraqê yê asayî digire.” Washington her wiha bang li hemû aliyên Iraqê kir ku ji bo avakirina hikumetê lezê bikin.
Dîplomata Amerîkî ku xwedî dîrokeke dûr û dirêj a kar li Iraq û navçeyê ye, hişyarî dide ku “nebûna hikûmetek bi bandor û ne aram dê bibe sedema nearamiyê û herwiha dê bibe metirsî li ser baweriya civaka navdewletî û gelê Iraqê. “
Jennifer Gavito dibêje Ku Amerîka çaverê ye ligel wê kar bike bi zûtirîn dem ku hikûmeta nû ya Îraqê pêk were ku rêkeftinên stratejîk di navbera wan de zêdetir cîbicî bike da ku berdewam bûna têkoşîna DIŞIê û berevaniya serweriya Îraqê bike û piştgîriya pirojeyên girêdana torên kar bike.Ji bo kêmkirina şiyan û şiyanên Amerîkayê, afirandina jîngeheke weberhênanê ji bo karûberên Amerîkî, afirandina kar, teknolojî û xizmetguzariyên nû ji bo Iraqê û piştgîrîkirina pêşîneyên Iraqê Di warê avhewa, parastina hawirdorê, perwerde û parastina mîrateyên çandî de jî di nav de.
Herwiha Gavito destnîşan kir “Amerîka dixwaze Iraqeke bihêz, yekgirtî, berxwedêr û serwer be. Em li gel Iraqê ne di vê rêwîtiyê de ji bo şîretkirin, alîkarî û piştevaniya we, wek her car, ji bo ku hûn bi gelê Iraqê re bibin dost, bi hemû gelên Iraqê re û bi gelê Herêma Kurdistana Iraqê re ku serketî û bextewar bin.”
Jennifer Gavito dibêje ku “peyama berdewam” ya Washington bo karbidestên Îraqî ew bû ku “Amerîka çi helwêstê li ser wê yekê nade ku kîjan kes beşdar be di avakirina hikûmetê de” lê belê beşdarbûn ji bo dengdana meha Cotmehê ku rêjeya beşdarbûnê %43 bû nîşan dide ku dengder banga “bihêzkirina demokrasîya Îraqê û xistina serwerîya Îraqê di ser her tiştî re” dikin, ji ber vê yekê karbidestên Amerîkî di gotûbêjên xwe yên ligel hevpîşeyên xwe yên Îraqî de bi berdewamî tekez îddîa kirine ku demokrasîya Iraqê ber bi pêş ve biçin û serwerî û serwerîya Iraqê biparêzin Em her tim bang li hemû aliyan dikin ku nakokiyên xwe deynin aliyekî û ji bo berjewendiyên gelên Iraqê bixebitin.”
Jenîfer Gavîto diyar kir ku Amerîka ji destpêka îsal ve rola hêzên xwe yên li Iraq û Herêma Kurdistanê di şerê perwerde û hîndekariyê de guhertiye û wiha berdewam kir “Ji serdema Seddam ve û heta niha, peywendîyên navbera Iraqê û Amerîka sînorê ewledarîyê derbas kirine û deverên din ên ku di rêkevtina stiratecîka navbera xwe de hatine dîyarkirin jî di nav xwe de digirin.”
Gavîto got, “Di nava salên dawî de DYA alîgirekî girîng ê pêşketina Iraqê bû, ku ji bo parastina avahiyên Iraqê û ewlekirina ku karibin vegerin malên xwe pêwîstiyeke sereke bû. Em berdewam in ji bo dabînkirina wê piştevaniyê. Em di wê baweriyê de ne ku rêkeftineke demdirêj di navbera Hikûmeta Federal a Iraqê û Hikûmeta Herêma Kurdistanê de rêya herî baş e ji bo çareserkirina rewşê bi taybetî ji bo Şingalê Em piştgiriya rêkeftina Şingalê dikin û me ji nêzîk ve bi hikûmetan re kar kiriye ji bo pêşvebirina wê.”
Derbarê azadiya derbirînê de jî Cîgirê Alîkara Wezîrê Derve yê Amerîkayê bo karûbarên Iraq û Îranê got ku wan hertim bi rêya daxuyaniyên fermî û “danûstendinên taybet” tekezî li ser azadiya çapemeniyê û mafê agahdarkirinê kirine.
Jennifer Gavito destnîşan kir ku ew bi rojnameger û rêxistinên sivîl ên herêmê re ji bo pêşxistina azadiya çapemeniyê û parastina rojnamegeran bi taybet rojnamegerên jin xebatên koordînasyonê dikin û got “Berî 10 rojan min bi komek rojnamevanên Herêma Kurdistanê re civînek li dar xist û behsa azadiya rojnamevaniyê û giringiya wê bo peywendiyên dualî ligel Amerîkayê kir.
Gavîto da xuyakirin ku di serdana xwe ya dawî ya herêma Kurdistanê de bi Serokê Hikûmeta Herêma Kurdistanê Nêçîrvan Barzanî, Serowezîrê Herêma Kurdistanê Mesrûr Barzanî û endamên civaka sivîl re hevdîtin pêk anîne û tekezî li ser “peywendiya dîrokî” ya di navbera Amerîka û gelê Kurd de kir û soza Waşintonê ya ji bo “başiya gelê Kurd di çarçoveya Iraqeke bihêz û serwer” de dûbare kir.
Alîkara Alîkarê Wezîrê Derve yê Amerîkayê bo karûbarên Iraq û Îranê diyar kir ku di gotûbêjan de, Amerîka dilgiraniya xwe ji paşxistina avakirina hikûmeta Iraqê nîşan daye.
Herwiha Gavito got ku di hevdîtinên xwe yên ligel karbidestên Hikûmeta Herêma Kurdistanê de tekezî li ser “pêdiviya parastina berjewendiyên Kurdan di çarçoveya Iraqa Federal de” kiriye û herweha behsa “mafên mirovan, pirsgirêkên azadiya rojnamegerî, sektora neft û gazê” kiriye.
Di bareya nakokiyên navbera Hewlêrê û Baxdadê de yên di bareya pirsa petrol û gazê de cîgira wezîra derveya ya Amerîkayê ragihand, ku ew giringîya çareserkirina evê pirsê ji bo hukûmeta herêma Kurdistanê û aborîya herêma Kurdistanê fam dikin. “Em piştgiriyê didin Iraqeke demokratîk a yekbûyî ku herêma Kurdistanê jî di nav de be. Wek dihê xuyakirin, ku Iraqê hevpeymaneka stiratecîka demdirêja Amerîka ye û sozên me yên demdirêj li wir hene Ji ber vê yekê girîng e ku hikûmeta Iraqê û Hikûmeta Herêma Kurdistanê li ser maseya danûstandinan li ser çareseriya pirsgirêka petrolê ku ji aliyê her du aliyan ve tê qebûlkirin, danûstandinan bikin.”
Rûdaw
