Nêçîrvan Barzanî: Divê welat me hemûyan bîne cem hev

Serok Nêçîrvan Barzanî li Silêmaniyê beşdarî merasima vekirina 8emîn Civîna Silêmaniyê bû ku ji aliyê Zanîngeha Amerîkî ya Iraqê ve hat organîzekirin.

Di merasîmê de, hêjmarek mêvanên  ku ji siyasetmedar, akademisyen û lêkolînerên Kurdistanê û Iraqê û ji hinek welatên derve beşdarbûn. Serok Nêçîrvan Barzanî gotarek di derbarê rewşa Iraq, Herêma Kurdistanê û navçeyê de peşkeş kir.

Deqê Axavtina serok Nêçîrvan Barzanî:

Xatûn û birêzan,

Ji berî ku ez dest bi axaftina xwe bikim, ez bi navê Civîna Silêmanî sersala nû li xuşk û birayên Êzidî pîroz dikim. Li ser navê we hemûyan em wan û sersala wan pîroz dikin.

Amadevanên Hêja,

Hun bi xêr hatine bajarê Silêmaniyê, paytexta çandî ya Herêma Kurdistanê. Bi xêr hatin bo Civîna Silêmanî li Zanîngeha Amerîkî ya Iraqê. Pîrozbahî li birayê min ê hêja Dr. Berhem Salih û hemû organîzatorên civîna Silêmaniyê dikim. Wî gelek karên xweş ji bo Silêmaniyê kiriye, yek ji tiştên xweş ên vê zanîngehê ye û ev civîn bûye kevneşopiyeke salane ji bo bajarê hêja Silêmanî, Herêma Kurdistanê û Iraqê.

Civîna Silêmaniyê di rewşeke pir hestiyar a herêmî û cîhanî de tê lidarxistin. Şer û aloziyên dijwar Rojhilata Navîn girtiye û bûye metirsiyek cidî li ser aştî û aramiya navçê û xirabtirkirina rewşê.

Ji bo ku van encamên neyînî dernekevin, divê diyalog û hevdîtin bên destpêkirin. Ji bo aştî pêk were divê lihevkirinek hevseng pêk were. Vê yekê jî erka civaka navdewletî di avakirina aştiya herêmê de zêde kiriye.

Piştî ku Hamasê di 7ê Cotmeha sala borî de êrîşî Îsraîlê kir û bi dehan sivîl revandin, şerekî wêranker û wêraniyeke mezin li Xezayê rû da. Ev felaketeke însanî ya mezin e. Ji ber vê yekê divê biryara Konseya Ewlekariyê ya Neteweyên Yekbûyî ji bo rawestandina şer bê şert û merc û serbest berdana dîlan bên cîbicîkirin.

Ji bo çareseriyeke bingehîn em di wê baweriyê de ne ku, aştiyeke bi îstîkrar çareseriya du dewletî ye. Herêma Kurdistanê piştgiriya avakirina dewleteke serbixwe ya Felestînê dike. Tenê rêya aştî û aramiyê ev e.

Amadevanên Hêja,

Herêma Kurdistanê hertim alîgirê diyalog û çareseriya aştiyane bûye. Me mînakên xweş ên hevkarî, pêşkeftina aborî û geşepêdana hevpar bi rêya aştiyê bi welatên cîranên dost re afirandine. Me gelek derfet ji bo hevkariyê afirandin. Ez piştrast im ku bi projeyên mezin ên pêşerojê re, em ê wê pêşkeftinê hîn zêdetir bikin.

Em rê nadin Herêma Kurdistanê ji bo ti welatekî bibe metirsî. Hemû hewldanên me ji bo berfirehkirina hevkariya me ya aborî ye. Em di wê baweriyê de ne ku pêşkeftina aborî dê aramiya siyasî ya bihêz û pêkve jiyana aştiyane li herêmê çêbike.

Li Herêma Kurdistanê proseya demokrasî û avadankirinê dest pê kir.  Bi dehan welat hatin cem hev ji bo rûxandina rejîma Baas a Iraqê, ji ber ku ew metirsî bû li ser gelê wê, welatên cîran û cîhanê. Me li kêleka wê rejîmê ezmûneke mezin a demokrasî, avadankirin û aramiyê çêkir.

Paşê me deriyê bazirganî û geşepêdana aborî bi welatên cîran re vekir. Me bi welatên cîran re pirên hevkarî û têkiliyên baş ava kirin. Ji ber ku Rêbertiya me û gelê me bi demokrasî û aştiyê bawer dikir, me karîbû vê yekê bikin. Piştî mezintirîn kampanyayên jenosîdê yên Enfalê û kîmyabarana li ser gelê Kurd, em di wê baweriyê de bûn ku, aştî rêya pêşketinê ye, ne şer.

Dema ku ezmûna Hikûmeta Herêma Kurdistanê bi ser ket, azadîxwazên Iraqê bi ser ketin. Dema em bi hêz bûn hemû Iraqî bi hêz bûn. Herêma Kurdistanê bû cihê civîn, yekîtî û serkeftina opozîsyona Iraqê li hember dîktatoriyê.

Ji ber ku projeya me demokrasî û aştî bû, civaka navneteweyî piştgirî da me. Di vê vebûn û şirîkatiya aborî de dostên me yên li herêmê bi taybetî Îran û Tirkiye alîkariya me kirin. Baweriya me bi demokrasî û aştiyê neguheriye.

Xanim û birêzan,

Rêya me ya li hundirê Iraqê jî wisa ye. Ji bo kûrkirina demokrasiyê li Iraqê û parastina wê ji heman metirsî û karesatên berê, pêwîstiya me bi berdewamiya diyaloga aştiyane bi hev re heye.

Pevçûn û êrîş her tim rê li ber rêxistinên terorê vedike. eger em di hundirê Iraqê de yekgirtî bûna êrîşên El Qaîde û êrîşên mezin ên DAIŞ’ê çênedibûna,.

Dîktatorî, desthilatdariya yek civatî li Iraqê û nebûna azadiya siyasî dîroka Iraqê de bûye sedema  xwînrijandinê. Bi milyonan kes li Iraqê bûne qurbaniyên bêguneh ên rejîma xerab a Iraqê. Dewlemendiya bi dehên salan a Iraqê îsraf bûye. Niha dema guncaw e ku hemû rê li ber bihêzbûna rêxistinên terorîst li Iraqê bên girtin.

Ji sala 2005ê ve gelên Iraqê li ser destûreke guncaw li hev kirine. Destûra îraqê bi pejirandina sîstemeke federalî, rêyeke hevbeş a guncaw ji bo hemû netew û civakên Iraqê çêkiriye. Ew hevkarî dê Iraqê bihêz bike. Ji bo pêşketina Iraqê pêwîst e sîstema federalî bi temamî were cîbicîkirin. Nabe nebaweriya yek yan çend partiyan bi federalîzmê sîstema Iraqê têk bide û cîbicîkirina destûrê rawestîne.

Divê hemû netew û civakên Iraqê xwe wek şirîkê rêveberiya Iraqê bibînin. Nabe ti civaka Iraqî paşguh neke, ji ber ku dê rêyeke xirab li Iraqê veke. Ev rêbaz li Iraqê gelek caran hatiye ceribandin û ji bo hemû gelên welêt ne cihê kêfxweşîyê bûye.

Birêz serokwezîrê Îraqa Federal Mihemed Şîa Sûdanî nêrîneke berfireh û baweriyeke xurt bi Destûra Iraqê heye. Wê nêrînê aramiyeke baş di rêvebirina hikûmeta wî li Iraqê de çêkir. Gelê Iraqê van guhertinan hîs dike. Ev dîtin û rêvebirina bi vî rengî dikare Iraqê bi pêş ve bibe.

Lê ji bo ramana serokwezîr piştgirî û bingeheke siyasî ya guncaw hewce dike. Partiyên siyasî yên Iraqê niha berpirsyar in ku piştgiriya hikûmeta federal bikin. Eger destûr û sîstema federalî bi temamî bê cîbicîkirin pêşerojeke geş heye.

Awayê rûbirûbûna Herêma Kurdistanê ji bo sîstema nû ya siyasî ya Iraqê ceribandina herî mezin e. Îraqeke bihêz girêdayî Herêma Kurdistanê ye û Herêma Kurdistanê ya bihêz jî girêdayî Iraqeke federal û aram e.

Li Iraqê ti pirsgirêk nîne ku eger destûr were cîbicîkirin çareser nebe. Destûra Iraqê taybetmendiyên hemû pêkhateyên Iraqê diparêze.

Xanim û birêzan,

“Kayî Kon Bakaran” gotineke Silêmanî ya xweş û bi wate ye. Em li Herêma Kurdistanê di rewşeke aloz de ne. Werin em li şûna pêşveçûnê li hev bikin. Ger em li hev nekin, aloziyên li herêmê dê zirareke mezin bide me.

Kurteya dilê gelê Kurd daxwaza yekitiya aliyên siyasî ye. Qirkirin û zordariya li ser gelê Kurd di dîrokê de yek armanc xistiye dilê Kurdan: yekitî. Rêya rast û nîşaneya hişmendiya gelê Kurd ev e.

Me di cîhanê de ne ji bo parçebûnê, lê ji bo demokrasî, dewlemendî û aramiya herêmê navûdengek baş ava kiriye. Kesê ku 30 sal berê hatiye Kurdistanê û îro serdana Kurdistanê bike, wê nas nake. Me piştî Enfal û kîmyabaran re serkeftin çêkir. Naha bi pisporiya bêtir, em dikarin pêşkeftinê baştir bikin û bilezînin.

Ev zanîngeh û gelekên din li Herêma Kurdistanê niha nifşekî pir jêhatî û bilind perwerde kirine. Li Kurdistanê nifşek derketiye holê û em hemû ji asta bilind û hişyariya wan pir kêfxweş in. Eger aliyên siyasî bi afirandina jîngeheke guncaw derfetan ji bo vî nifşî biafirînin, Kurdistan dê gelek zêdetir pêş bikeve.

Hin kes ji min dipirsin: Çima ez geşbîn im? Bi rastî jî geşbîniya min ji berxwedan û cihêrengiya gelê Kurd tê. Ez niha jî dibêjim: Paşerojeke me ya xerab hebû, lê paşerojeke geş li pêşiya me ye.

Gelê Kurd miletekî yekgirtî ye û divê partiyên siyasî jî wek gelê xwe ji bo berjewendiyên welat li hev bikin. Bi vî awayî em dikarin bi rizamendî û beşdariya hemû aliyan hilbijartinên zelal û adil pêk bînin.

Parlamentoya Kurdistanê ezmûneke gelek girîng e li herêmê, divê em wê biparêzin. Hikûmeta Herêma Kurdistanê piştî Enfal û kîmyabaran welatek ava kir. Pêşmergeyên qehreman efsaneya DAIŞê têk birin û nav û dengek mezin li cîhanê bi Herêma Kurdistanê re anîn. Ev hemû me geşbîn dike û di demek zû de di nava xwe de li hev dikin. Bi peymana me em ê zêdetir dewlemendî û serkeftinên zêdetir bibînin.

Her kes û girûpek li Kurdistanê dikare herî zêde rexne û gazinan ji deshilatdar û desthilatdaran re bike, dikare bi her awayê medenî xwepêşandanê bike, lê di dawiyê de divê em hemû li gel hemû cudahiyan tiştekî biparêzin û biparêzin. Em hemû bibin welat.

Hêzên siyasî, partî û serok tên û diçin, lê welat, welat, Kurdistan dimîne. Divê em Kurdistanê nekin qurbana hêrs û nerazîbûna desthilatdar û siyasetmedaran. Gelê Kurd îspat kiriye ku li hemberî hemû zehmetiyan li ber xwe dide û hemû kêmasiyên xwe sererast dike.

Hevalên hêja..

Pêşveçûnên cîhanê bi lez û bez in ku ji bo em bigihin wan pêşkeftinan û ji cîhana pêşketî qut nebin, divê em li ser pirsgirêk û nakokiyên Iraq û Herêma Kurdistanê derbas bibin. Divê em çavkaniyên xwe yên madî û mirovî ji bo pêşdebirina zanist, zanîn û teknolojiyê, xurtkirina pergala perwerdehiyê û pêşxistina lêkolînên zanistî bi kar bînin.

Pêşketinên zanist û teknolojiyê, feyde, dijwarî û xetereyên îstîxbarata sûnî, nanoteknolojî û guherîna avhewayê bi xwe re, xebatek cidî û plan û bernameyên demdirêj li kes û saziyên Witt tîne.

Divê em bîr, kiryar û şiyanên xwe ber bi wî alî ve bibin û bizanin ku paşeroj ya wan kesan e, yên ku dem, bîr û karînên xwe ji bo zanist û zanînê terxan dikin, ne yên ku li dora rabirdûyê dizivirin.

Ez bawer im di vê civîna li Silêmaniyê de emê zanyariyên zêdetir û ezmûnên zêdetir bi dest bixin da ku bi hev re li hev bikin û bi ser bikevin.

Gelek spas ji bo beşdarbûn û xêrhatina we.