Min dît û nabêjim (Roman)

Silêman Çakir

Sosyolojîye herê ez gelek dame tefekûr kirin.Em çûne nexweşxanekê bi seda mirov hatibûn jibon xwe şanî bijîşk bikin.Min ji dilşewata xwe hew hedan kir û ez çûme cem bişîjke.
..Min rica kir û pirsî ev çi pizike ku di laşê wade tê. Gotin pizke reşe û em jî tiştekî fahm nakin.Dibêjin ya, birîne reş.Êşeke gelek xerab û wêranî ye.
..DERÎYÊ MIRINÊ..
Dem limin dibê şev.
Ez têde winda dibim.
Dikevin ser rêçkâ mirinê.
Derîyê mirinê limin vedibê.
..Çar wext limin dibê zivîstan.
..Bihar li min dibê reş tarî.
..wext li min dibê goristan.
..Derîyê mirinê li min vedibê
Wilo neke sebra min
Jîyanê lime xera neke.
Rojê lime tarî neke.
Derîyê mirinê li min ne veke. .
..Rûpel:64.
..Nivîskâr :silêman Çaqir
..pirtúk :Gazîye min qîrêna mine. .
Derdê Ruha mîne derdê min giran û Dîrokîye. Em wê rojê liwir xebitîn. Dema em gerîyan firset çêbûjibon dîtne gole masîye. Kânîye ku dayike Hz.Îbrahîm Xelîl ji zilme Nemrut xwe lê mihafeze kirî ye,ez çûm û min dît.Sitûnê ku Hz.Îbrahîm Xelîl lê girêdane û avêtine nav agir bi hezin û xemdar bûn. Ew masîyê ku ji darê ser agir rengê wa cûda bû.
..Dema ku jibon agir bi tefê gumgumoke ku ligor hêla milê xwe av di berda ser agir sahwa wê xweş dîyar bû.
..Texrîben em seatte kê em gerîyen kî dihat zadik didane masîye. Ew masî dia ji wa mirovare dikirin…
Tiştekî gelek bâlkêş bû û jîyaneke bê mîne bû gere meyî bi kedkâr re. Jibon ku pirtûkek bê firoştin ,me her tehlûke û risk tanî ber çav û me qîme xwe pê tanî.
..Dema em li serdora Ruhayê di xebitîn, em çûne barajê, braderekî Mûhendis hebû me wî zîyaret kir û gelek bi kêf xweşî em pêşwazî kirin. Hevalê minî dibîstanê dewra dibîstane bilind, me di xwend.Em xweş gerandin liser GAP’gelek tiştê xweş ji mere gotin.Me xatir xwest em ketin nav xebatkarê ku li wir di xebitîn. Dema me pirtûk dane nasane grubek hat û di nav wade mîne qebadayîkî mirovek hate cem min.Ku ez meyzekim hûn çi pirtûke di firoşin,kedkâr ku tu çi bi xwazê, di wê demê de pirtûke ku Turgut bi kûder de di bezê jî hebû, lê meyzekir û ku ev kîye mîne qebedayîye bahse Turgut dikê.
..Meyzekir û hinek pirtûk sitandin û çû meşî. Piştre em agahdar bûn ku ji malbata Bucaq’e bû. Xebate me liwir xilas bû û em suwar bûn hatin Ruhayê. .
Siwereke dil birîn û wêran.Xwezî axke wê bubane xwedî ziman û mijûl bubane. Şehîd gelek dan û mirovê dilsoz winda kirin. Mîne Ferît Dirêj û Faîq Bucaq. Yek Serokê rêxistine KAWA bû û yek Serokê PDK-T’yê bû.
..Piştî zîyareta qebirstanê em derketin xebatê .Pirtûk baş hatin firoştin û ber êvar kî em bûne mêvanê Ruha’yê. Kek Necmeddîn (T)em pêşwazî kirin û bi dilekî germ û bi dil sozî. Me xwarin xwar sohbet dest pê bû. Em çûne rojê xortanî, çime gelo em ketin vê rewşa xerab de?Gelo ji nezantî bu an jî bê tecrube yî tî bû. An jî projeke navdewletî a xeta reş liser me pêk hat?
..Di wê sohbete germ de ku helbest çawa diçê?
…QEDERE MIN. ..
Kî hat bu beg.
Ne begê, ne xulame.
Li ser serê Kurda semyane.
Lê, ma ev qedera me ye?
..Ev çi xefk in, ev çi hîle.
..Ev çi cote ev çi Semyan.
..Em xapandin ser bi sere.
..Lê ev çîye ev çi lewme?
Halo nabê bira nabê.
Ev derdê me derman nabê.
Bi vî lewmî em Azad nabin.
Èdî bese ev xapandin….
..Nivîskâr :silêman Çaqir.
..pirtûk :Zerîya Warê min.
..Rûpel :119.
Xewn çime hene gelo?Xeyal jibon çine?Hêvî ku nebê jîyan nabê? Dema mirov di kevê bê çaresertî yê çiqas nexweşe.
..Gelo peyame min jibon wezaret tê bi rê kir,bersiva wê hat?Mizgînî ji âlîyê keçkâ min de hat,digotin were dest bi mamostetîyê bike.
..Ji Amed rêwingê bajarê pêxembera di bûn. Şewqa rojê mîne rengê axe sor bû. Ew kevirê reş mîne bextê reşin, hêvîdarim em ne bext reş bin.Kedkâr ku em ji navçeye Siwêrek dest pê bikin.Gelek baş û bi aqilane bû, lê tiştekî dîtir û ferz hebû, zîyarete qebra tekoşerê delal Ferît Dirêj hebû. Pêşnîyar qabûl bû jibon ku pîroz bû. Em çûn û me zîyaret kir,ew strane ku bi deng û tembure xwe digot hate bîra min.
…Pêşmerge….!Hatin Ref bi Ref. .Herin heta bi bexda herin serê se..ba..v..Saddam jê kin û heyfa xwîşke Leyla hilenin û werin….!
..Her bijî serok Barzan,her bijî bavê Loqman. .Ey Newrozê, Newrozê şêrînê gewr û bozê. ..
..Kûştin, qetil kirin,rûreşe wî qetil kir,jibon ku Kurd bû, xwedî rêbaz û Netewperwer bû, Dewlet xwaz bû bavê YEKBÛN, Rêzdar Ferît UZUN (Dirêj)cîyê te behişt bê ey şehîd. ……!

Derdê Ruha mîne derdê min giran û Dîrokîye. Em wê rojê liwir xebitîn. Dema em gerîyan firset çêbûjibon dîtne gole masîye. Kânîye ku dayike Hz.Îbrahîm Xelîl ji zilme Nemrut xwe lê mihafeze kirî ye,ez çûm û min dît.Sitûnê ku Hz.Îbrahîm Xelîl lê girêdane û avêtine nav agir bi hezin û xemdar bûn. Ew masîyê ku ji darê ser agir rengê wa cûda bû.
..Dema ku jibon agir bi tefê gumgumoke ku ligor hêla milê xwe av di berda ser agir sahwa wê xweş dîyar bû.
..Texrîben em seatte kê em gerîyen kî dihat zadik didane masîye. Ew masî dia ji wa mirovare dikirin..
Derdê Ruha mîne derdê min giran û Dîrokîye. Em wê rojê liwir xebitîn. Dema em gerîyan firset çêbûjibon dîtne gole masîye. Kânîye ku dayike Hz.Îbrahîm Xelîl ji zilme Nemrut xwe lê mihafeze kirî ye,ez çûm û min dît.Sitûnê ku Hz.Îbrahîm Xelîl lê girêdane û avêtine nav agir bi hezin û xemdar bûn. Ew masîyê ku ji darê ser agir rengê wa cûda bû.
..Dema ku jibon agir bi tefê gumgumoke ku ligor hêla milê xwe av di berda ser agir sahwa wê xweş dîyar bû.
..Texrîben em seatte kê em gerîyen kî dihat zadik didane masîye. Ew masî dia ji wa mirovare dikirin…
Mirov gelek carne tefekûr dibê û dibêjê gelo mirov ji qewmekî dîtibane wî dîse jîyan halo zahmet û bi elem bûne. An jî çime Kurdayîtî hevqas zore. Raste wextekî hovîtî gelek dijwar bu dibê jîn. Lê bawerim neha dijwar tire. Li Bakur ev heye Çil (40)sal texrîben ku şer heye. Bawerim malbata ku zilm ne dîtîye û maxdur nebûye bêje tûneye.
..Bi hezare ciwan xwendin û liser çalekîye ke fermî bi sale ceza xwarine û an di zîndanê de ne,an jî revîyene dervî welat û li.çole perîşanin..Gelek carne mirov dibê ey Xwada ma însan ji hevdû mestirin ji xeynî xixmeta te.An jî mafê qewmekî heye ku zilmê li qewmekî bikê, an jî qewmek, qewmekî dîtir înkâr bikê.
..Dema em ji Ruhayê çûne Curnê Reş (Hilvan)ez wisa ketim tefekurê kûrde, têde xer bûm. Bajarê xwedê jê razî Kek Mistefa Aqsaqal’e. Şoreşgerekî hêja û dilsoz bû, wextekî dirêj li dervî Bakur jîyan kir.Cîyê te behişt bê kek Mistefa Aqsaqal. Em ketin nav bajarokê Curnê Reş de min ku kedkâr em malbata kek zîyaret bikin.Ne ku na.Me pirsî û em çûne cîyê malbata wî ku lê bû. Gelek kêf xweş bûn.
..Piştre em rabûn û me dest bi xebatê kir. Jibon ku Kurd bûn Gel xweş eleqedar di bû. Têra kedkâr me pirtûk firoştin û em vegerîyene Ruha. …
…GAZÎYA MIN, QÎRÊNA MIN’E…
Ez bûm ji dayîke xwe mezin bûm.
Meşîm di rêçke ke mîne agirê cehenemê.
Mîne rêçkâ zebanîye, cilê limin bûn awirek ji agir.
Sond limin bû resas.
Ez bum mîne nêçîre li ber davike nêçîrvan.
Laşê min bu xwarine li ser sifra gûr û hirç. ..###berdewame wê heye..###
Nivîskâr :silêman Çaqir.
Pirtûk :Gazîye min, qîrêna min’e.
Xewn çime hene gelo?Xeyal jibon çine?Hêvî ku nebê jîyan nabê? Dema mirov di kevê bê çaresertî yê çiqas nexweşe.
..Gelo peyame min jibon wezaret tê bi rê kir,bersiva wê hat?Mizgînî ji âlîyê keçkâ min de hat,digotin were dest bi mamostetîyê bike.
..Ji Amed rêwingê bajarê pêxembera di bûn. Şewqa rojê mîne rengê axe sor bû. Ew kevirê reş mîne bextê reşin, hêvîdarim em ne bext reş bin.Kedkâr ku em ji navçeye Siwêrek dest pê bikin.Gelek baş û bi aqilane bû, lê tiştekî dîtir û ferz hebû, zîyarete qebra tekoşerê delal Ferît Dirêj hebû. Pêşnîyar qabûl bû jibon ku pîroz bû. Em çûn û me zîyaret kir,ew strane ku bi deng û tembure xwe digot hate bîra min.
…Pêşmerge….!Hatin Ref bi Ref. .Herin heta bi bexda herin serê se..ba..v..Saddam jê kin û heyfa xwîşke Leyla hilenin û werin….!
..Her bijî serok Barzan,her bijî bavê Loqman. .Ey Newrozê, Newrozê şêrînê gewr û bozê. ..
..Kûştin, qetil kirin,rûreşe wî qetil kir,jibon ku Kurd bû, xwedî rêbaz û Netewperwer bû, Dewlet xwaz bû bavê YEKBÛN, Rêzdar Ferît UZUN (Dirêj)cîyê te behişt bê ey şehîd. ……!
Siwereke dil birîn û wêran.Xwezî axke wê bubane xwedî ziman û mijûl bubane. Şehîd gelek dan û mirovê dilsoz winda kirin. Mîne Ferît Dirêj û Faîq Bucaq. Yek Serokê rêxistine KAWA bû û yek Serokê PDK-T’yê bû.
..Piştî zîyareta qebirstanê em derketin xebatê .Pirtûk baş hatin firoştin û ber êvar kî em bûne mêvanê Ruha’yê. Kek Necmeddîn (T)em pêşwazî kirin û bi dilekî germ û bi dil sozî. Me xwarin xwar sohbet dest pê bû. Em çûne rojê xortanî, çime gelo em ketin vê rewşa xerab de?Gelo ji nezantî bu an jî bê tecrube yî tî bû. An jî projeke navdewletî a xeta reş liser me pêk hat?
..Di wê sohbete germ de ku helbest çawa diçê?
…QEDERE MIN. ..
Kî hat bu beg.
Ne begê, ne xulame.
Li ser serê Kurda semyane.
Lê, ma ev qedera me ye?
..Ev çi xefk in, ev çi hîle.
..Ev çi cote ev çi Semyan.
..Em xapandin ser bi sere.
..Lê ev çîye ev çi lewme?
Halo nabê bira nabê.
Ev derdê me derman nabê.
Bi vî lewmî em Azad nabin.
Èdî bese ev xapandin….
..Nivîskâr :silêman Çaqir.
..pirtûk :Zerîya Warê min.
..Rûpel :119.
Tiştekî gelek bâlkêş bû û jîyaneke bê mîne bû gere meyî bi kedkâr re. Jibon ku pirtûkek bê firoştin ,me her tehlûke û risk tanî ber çav û me qîme xwe pê tanî.
..Dema em li serdora Ruhayê di xebitîn, em çûne barajê, braderekî Mûhendis hebû me wî zîyaret kir û gelek bi kêf xweşî em pêşwazî kirin. Hevalê minî dibîstanê dewra dibîstane bilind, me di xwend.Em xweş gerandin liser GAP’gelek tiştê xweş ji mere gotin.Me xatir xwest em ketin nav xebatkarê ku li wir di xebitîn. Dema me pirtûk dane nasane grubek hat û di nav wade mîne qebadayîkî mirovek hate cem min.Ku ez meyzekim hûn çi pirtûke di firoşin,kedkâr ku tu çi bi xwazê, di wê demê de pirtûke ku Turgut bi kûder de di bezê jî hebû, lê meyzekir û ku ev kîye mîne qebedayîye bahse Turgut dikê.
..Meyzekir û hinek pirtûk sitandin û çû meşî. Piştre em agahdar bûn ku ji malbata Bucaq’e bû. Xebate me liwir xilas bû û em suwar bûn hatin Ruhayê. ..

Tiştekî gelek bâlkêş bû û jîyaneke bê mîne bû gere meyî bi kedkâr re. Jibon ku pirtûkek bê firoştin ,me her tehlûke û risk tanî ber çav û me qîme xwe pê tanî.
Mirov ku bindest bê, beden tim bi nalîne. Dema bê çare bê, mîne mirine Zîndî ye.Wey limin çiqas bê şensîti nexweşe…Dema ku mirov li xerîbîyê û rê jiber mirov bêne girtin,ey haware çiqas zore.
..Dema xeyal vala derdikevin û mirov li welatê xelkê bê kes û nas bê, dema mirov li xerîbîyê kesekî nas nekê û bê çare û malbê. Wey limin çiqas zor û zahmete. Gelo çiqas şexis di vê rewşê de bê çare û bi halê xwe di girîn. Pîyê xwas, Bedena bê star û zikê birçî li sikak û welatê xelkê bê kes û nas, ey limin,ey limin çiqas zahmete…
..Em di meşîn û diçin bi rêçke ke ne nas.ha li vî milî û ha li wî milî, başe ku me mîne xerîbê li xerîbîyê me rêçkâ xwe winda nekir û ew jî ,ji şarezatîye bajovan Îhsan. Em hinek dîtir meşîn û em gihiştin sînorê Semsûr’ê (Adıyaman) bajarê Xwedê jê razî Hemreş. Tekoşerê hêja mêvandarê xerîbîyê, penaberê welatê xwe mirovê dilsoz.Dema sînor xwûye kir hate bîre dilê rêwing.Em jiwir derbasî Kolik’ê bûn (Kahta)Bişîjkê dil soz (H.A) û em pêşwazî kirin û bi dilekî germ û bi hûrmet, bûbû êvar û wext ,wextê şîvê bû. Berî xwarinê me cîyê xwe li cihrazanê veqetand. Piştre ku de kerem bikin mêvanê ezîz. Navçeye Kolik xweş hat jibon min û sirekî wê min keşif kir,gelekî xemdar û bi axîn bû, mîne bajarê Zembîl firoş. ..
….DÛR KETIM…
Ez dema Ketim zîndanê .
Di bin darê zilmê de.
Dema ku ez koçber bûm.
Li welatê xelkê de.
Dûr Ketim ez jî bîr bûm.
..Çaxê ku ez faqîr mam.
..Bê kes û bê xwedî mam.
..Bê war û bê xanî mam.
..Birçî û ez tazî mam.
..Dûr Ketim ,ez jibîr bûm.
Cinsê heye ew bi rih.
Dînezore tim bi leh.
Ji xeynî qewmê kewê.
Tiştê ku ew dikê baş.
Dûr Ketim min jî bîr kir.
..Nivîskar :silêman Çaqir.
..Pirtúk :Gazîye min qîrêna mine.
..Rûpel :94