Kultur

Hevjiyana olî li Kurdistanê..

Li Herêma Kurdistanê 8 komên olî hene û hemû jî bi destûr û yasa di nava Wezareta Ewqaf û Karûbarên Olî ya Hikûmeta Herêma Kurdistanê de hatine rêkxistin. Herêma Kurdistanê 5 hezar û 800 mizgeft, 145 dêr û 400 cihên olî yên hemû ol û mezheban hene, kabîneya nehê jî planeke endazyarî ya berfireh bo vegerandina wan cihan daniye.

Hejmar û navên ol û baweriyên ku li Herêma Kurdistanê bi fermî hatine naskirin

Berdevkê Wezareta Ewqaf û Karûbarên Olî Nabaz Îsmaîl ji malpera fermî ya Hikûmeta Herêma Kurdistanê re ragihand: “Li gorî yasaya jimare 5 a sala 2015ê, 8 komên olî yên Herêma Kurdistanê li gorî wê destûr hatine dayîn û rêkxistine û di Wezareta Ewqaf û Karûbarên Olî de nûnertiya wan heye.

Berdevkê Wezareta Ewqaf û Karûbarên Olî dibêje: Her yek ji pêkhateyên olî yên mesîhî û êzdî rêveberiyên giştî û karûbarên xwe hene, lê ew girêdayî Wezareta Ewqaf û Karûbarên Olî ne û cihê wan di pêkhateya yasayî ya wezaretê de rêveberiya giştî ye. Berdevkê Wezareta Ewqaf û Karûbarên Olî got ku Îslam, Xirîstiyanî, Şîe, Behayî, Sabîa Mandeyî, Cihû, Zerdeştî û Kakaî tev çalak in û têkiliyeke xurt di navbera wan de heye.

Îstatîstîkên mizgeft, dêr û cihên olî

Berdevkê Wezareta Ewqaf û Karûbarên Ayînî ragihand ku li Herêma Kurdistanê 5 hezar û 800 mizgeft hene. Ji van hejmara jorîn xutbeyên înê li 3 hezar û 200 mizgeftan tên dayîn, ku bi çavdêriya desteya bilind a xutbeyan û li gor biryara Konferansa Teşkîlata Gotûbêjên Olî ya sala 2016an tên dayîn. Niha desteya bilind a xutbeyan û desteyên parêzgehan ên Herêmê xutbeyên înê bi hevrêziyê dikin.

Li Herêma Kurdistanê 145 dêr hene û hikûmeta Herêma Kurdistanê jî li gorî pêwîstiyên herêmê piştgiriya avakirina dêran dike. Niha li Herêma Kurdistanê 400 cihên olî yên hemû pêkhateyên olî hene, ku hinek ji wan cihên hevbeş ên du ol û baweriyan in, wek mînak Îslam û Mesîhî.”

Çêkirin û nûjenkirina perestgeh û cihên olî

Di kabîneya nehê de, planeke endazyarî ya berfireh ji bo vegerandina şûnwarên civatên olî hatiye danan, ku ya herî berçav jî vejandina mezargeha Sultan Mezaferedîn li Hewlêrê bû, ku di sê qonaxan de hate nûjenkirin, kar li parêzgeha Duhokê jî tê kirin, wek vegerandina binkeya Laleşê û çend şûnwarên olî yên herêmê.

Pirsgirêka bihevre jiyanê li Herêma Kurdistanê

Yek ji taybetiyên herî diyar ên Herêma Kurdistanê bihevrejiyana baweriyên cuda ye, ji ber wê jî Wezareta Ewqaf û Karûbarên Olî xwediyê rêveberiyeke taybet bo pêkvejiyana olî ye. “Di kabîneya nehê de, wezareta me çendîn konfêrans, kongir, semînar û civîn li parêzgehan organîze kirin, ku hemû ol û panelên akademîk li hev kom kirin,”

Wezareta Ewqafê di sala nû de ji bo heciyan plan dike

Zêdetirî 200 kompanya li Herêma Kurdistanê umreyê dikin, ji bo vê yekê jî Wezareta Ewqaf plan dike ku bi rêya komîteyeke taybet bi çavdêriya nirxê umreyê û xizmetguzariyên geştyaran, karûbarên heciyan bi rê ve bibe.

Meseleya Hecê

Di sala 2017an de 86 hezar û 467 kes ji bo hecê qeyda xwe kirine, di sê salên 2017, 2018 û 2019an de zêdetirî 15 hezar kes bûne hecî, lê ji ber belavbûna vîrusa koronayê (Kovîd-19) hemwelatî mehrûm bûne. Hec di sala 2020 û 2021 de, lê di sala 2022 de, tenê 2,128 kes bûne hecî, ji ber ku hukûmeta Erebistana Siûdî wekî berê û ji ber vîrusa koronayê destûr neda ku bêtir beşdar bibin.

Îsmaîl got: “Di nîvê vê mehê de li Mekkeyê konferanseke navneteweyî ji bo biryardana li ser pişka hecê, ku hejmara heciyên kurd ên li Iraqê dê were diyarkirin, dê li Mekkeyê were lidarxistin.” Wezîrê Ewqaf û Karûbarên Olî biryar da ku bi rêya Wezareta Şehîdan sed

Back to top button